SSK is geen trucje, maar een denkwijze

De SSK-methodiek als kapstok

Volgens Joep begint elke goede SSK-raming met een heldere scope. ‘Als het ontwerp niet klopt, kun je wel keurig ramen hoeveel betonnen palen erin zitten en wat die kosten, maar als het technisch niet uitvoerbaar is, heb je alsnog niks aan die raming. Ontwerp en raming zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.’
In de praktijk ziet hij dat dit vaak misgaat. Problemen worden onderschat, risico’s niet goed ingeschat, of er wordt gewerkt met een onvolledig of slecht uitgewerkt ontwerp. ‘Veel overheden hebben zelf nauwelijks nog technische mensen in dienst. Ze huren bureaus in, maar ook daar ontbreekt soms de praktijkervaring. Dan wordt het lastig om een solide raming op te stellen.’
Juist daarom is ervaring volgens Joep onmisbaar. ‘Als ramer moet je risico’s kunnen inschatten en snappen of een ontwerp technisch haalbaar is. Dat leer je niet in een paar weken – daar heb je jaren ervaring voor nodig.’ En die ervaring wordt steeds schaarser. ‘We leiden nog maar weinig echte wegen- en waterbouwers op. De jongere generatie is vaak slim en snel, maar mist soms de aansluiting met de praktijk. En die praktijkervaring heb je juist nodig om de vertaalslag te maken van ontwerp naar kosten.’
Met een duidelijke scope en voldoende ervaring in huis, maakt goede software zoals CALC het werk compleet. Vakmanschap blijft daarin essentieel. Joep zegt: ‘Garbage in, garbage out. Je moet weten wat je doet, waar je je cijfers vandaan haalt, en je werk met een ervaren collega doornemen. Met een goed softwarepakket zit de juiste data erin en verklein je de kans op fouten aanzienlijk.’

Toekomst: mensen én machines

De grond-, weg- en waterbouw is van oudsher een conservatieve sector. Zo vertelt Joep: ‘Kijk bijvoorbeeld naar hoe asfalt honderd jaar geleden werd aangelegd, dan zie je dat de techniek in de basis nauwelijks is veranderd. De machines zijn groter geworden, leveren betere kwaliteit en hebben meer capaciteit, maar de werkwijze is grotendeels gelijk gebleven. Dat staat in schril contrast met andere domeinen in de maatschappij: waar we vroeger telegrammen of brieven verstuurden, gaat communicatie nu volledig digitaal. Natuurlijk zijn er innovaties in de GWW, maar een groot deel van het werk buiten blijft traditioneel. En dat zal voorlopig ook zo blijven; het is niet iets wat je zomaar door robots laat overnemen.’
Maar hoe zit het dan met de technologische ontwikkelingen op het gebied van kostenramen? Joep volgt de ontwikkelingen in het vak op de voet: ‘Ik heb wel eens aan ChatGPT gevraagd om vierkante meterprijzen en kostenkengetallen te leveren, maar voorlopig slaat het de plank helemaal mis. Misschien dat het in de toekomst wel beter is. Ik weet het niet.’ Volgens hem is AI vooral een hulpmiddel, maar het staat of valt met de kwaliteit van de data. ‘AI moet gevoed worden met goede, betrouwbare informatie – en dat ontbreekt nu nog vaak in dit vakgebied, omdat kostendata meestal vertrouwelijk is.’ Hij vergelijkt het met een stagiair: ‘Je kunt hem veel laten uitzoeken, maar je moet het wel controleren. De verantwoordelijkheid ligt bij de mens.’
Tegelijkertijd is Joep positief over de ontwikkelingen waarin software en SSK dichter bij elkaar komen. ‘Als die twee goed samenwerken, kun je ramingen beter vastleggen, overdragen en hergebruiken. Dat verhoogt niet alleen de snelheid, maar vooral de kwaliteit.’

Een goede raming is teamwork

Tot slot benadrukt Joep wat volgens hem echt het verschil maakt: samenwerking. ‘Een goede kostenraming is geen solo-actie. Het vraagt om overleg, toetsing en kennisdeling. Alleen dan krijg je een raming die echt staat.’
Zijn advies aan starters in het vak is kraakhelder:

• Leg uitgangspunten, keuzes en wijzigingen goed vast.
• Bewaar de oude versies om ontwikkeling te kunnen volgen.
• Raadpleeg ervaren collega’s of adviseurs – liever een keer te veel dan te weinig.
• Wees niet te eigenwijs of overmoedig en zorg voor gefundeerde getallen.
• Gebruik goede software.